Allereerst nog een aanvulling op Deel 1 met betrekking tot het maken van de ‘geluidloze’ waterplas.
In het beschreven voorbeeld (Zichtlijn 7, pag. 9) werden 2 dompelpompen toegepast die tussen tank en spruitstuk opgenomen waren. Hierdoor werd niet zozeer een druk opgebouwd maar een versnelde doorstroming tot stand gebracht. De waterplas was binnen drie minuten gerealiseerd.
Opvangen van water
Het probleem van het opvangen van water is van totaal andere orde, evenals het effect van het glad worden van de speelvloer bij het gebruik van water.
Bij het opvangen van water zijn de volgende gegevens van het grootste belang: om hoeveel water gaat het, hoe lang loopt het water, en over wat voor oppervlakte wordt het verspreid? Daarnaast is het goed van te voren te informeren of er beperkingen gelden voor het geluid. Water dat in grote hoeveelheden neerkomt maakt vaak veel lawaai.
Ballet- en bisonvinyl
Meestal grijpt men het eerst naar balletvinyl om een bak te vormen. Soms lukt dat en zeker wanneer het vinyl nieuw is kan men er op vertrouwen dat er geen gaatjes in zitten. Plakken met watervast tape, een rand rondom omhoog zetten en men heeft een bak.
Bisonvinyl is ook een voor dat doel goed bruikbaar product. Het voordeel hiervan is dat men het kan lijmen, waardoor het risico van lekkage kan worden verminderd. Maar geheel ontkomen aan lekkage is bijna een utopie. Het Nederlandse reis- en treksysteem zorgt er voor dat er elke dag ergens anders opgebouwd moet worden en men de boel waterdicht moet zien te krijgen zonder dit goed uit te kunnen proberen. Siliconenkit is dan een goed hulpmiddel.
Landbouwplastic en ondertapijt
Hier volgen nog een paar tips voor het geval er met ballet- of bisonvinyl in grote oppervlaktes gewerkt moet worden.
Maak eerst de vloer schoon; niet alleen vegen, maar ook met de magneetwagen. Men mag aannemen dat er dan geen blauwkopjes of spijkers meer liggen. Loop er nog een keer overheen en kijk of er geen spijkers e.d. uit de vloer steken. Leg dan over het oppervlak een laag landbouwplastic. Dit is te krijgen in breedtes tot 6m, en in diktes van 0,01mm tot 0,75mm. In enkele diktes is het ook op 10m breed verkrijgbaar. Leg hier overheen ondertapijt. De kosten van landbouwplastic en ondertapijt zijn lager dan de rekening voor een nieuwe toneelvloer, wanneer deze bol staat van het opgenomen water.
Het ondertapijt ligt er om bij eventuele gaten het water op te nemen en te verspreiden, en het plastic eronder om te voorkomen dat de vloer alsnog nat wordt. Het ondertapijt ligt er ook om te voorkomen dat er bij de eerste de beste oneffenheid lekkage optreedt in de bovenlaag.
Men moet er rekening mee houden dat door de combinatie van plastic en ondertapijt een makkelijk schuivende laag opgebouwd is. Deze zal waarschijnlijk vastgezet moeten worden. Een rubbermat om het schuiven tegen te gaan is echter op de rol verkrijgbaar (informatie hierover: Assendelft BV, Nijverheidsweg 3, 2641 RL Pijnacker, tel. 012736-3641).
Behalve als bescherming kan men ondertapijt ook gebruiken om het lawaai van neervallend water te dempen door het water eenvoudigweg direct op het ondertapijt te laten neerkomen. Leg dan niet de gladde kant boven!
Om te voorkomen dat het tapijt te zwaar wordt vanwege het opgenomen water of na verloop van tijd gaat stinken, kan men uiteraard telkens een nieuw ondertapijt nemen.
In geval van buien die slechts een kleine oppervlakte beslaan kan men wellicht volstaan met een plastic bak. Bij iets grotere oppervlaktes die niet meer in een plastic bak passen valt te denken aan een houten bak die met polyester is afgedicht.
Wegwerken van water
Als dit alles gerealiseerd is en het water valt mooi én op de juiste plaats, dan dient zich alweer het volgende probleem aan: hoe krijg je het water van het toneel af?
Als er sprake is van een vlakke toneelvloer of van een goot aan de voor- of zijkant, dan kan men het water natuurlijkeenvoudig opvangen in een bak.
Sommige theaters beschikken nog over een souffleurshok, die als vergaarbak kan worden gebruikt. Als men deze met een afsluiter en afvoerpijp op het riool of open water aansluit, is in redelijk korte tijd het water weg te werken.
Hulpmiddelen
Maar in dit geval is een dompelpomp ook een goed hulpmiddel, evenals een waterstofzuiger. Dompelpompen zijn er in vele uitvoeringen. Wat het vermogen van zo’n pomp betreft is het goed wat overcapaciteit in te calculeren, want de te overbruggen afstand verandert steeds en soms moet het water over een grotere afstand worden getransporteerd. Een klein hoogteverschil zorgt er al voor, dat het vermogen snel terugloopt.
De waterstofzuiger, een grote industriezuiger zonder stofzak, neemt alleen de kleine plassen op. Omdat de tank vaak geleegd moet worden, is zo’n zuiger niet erg gebruiksvriendelijk. Beide mogelijkheden zijn in het algemeen alleen maar in de pauze of na de voorstelling toe te passen.
Het is opmerkelijk dat er zeer weinig theaters zijn die een behoorlijke voorziening in de kelder hebben om water op te vangen of weg te laten stromen. Misschien kan dit een aandachtspunt zijn bij de nieuw te bouwen theaters.
Als er een praktikabelvloer is opgenomen in het decor dan kan er een bak onder of in gemaakt worden. Na de voorstelling een dompelpomp in de bak en het gaat prima. Het is natuurlijk het mooiste als de ontwerper ook de afvoer in het beeld verwerkt. Dan is er met goten en polyester veel te doen om het water weg te krijgen.
Antislip
Een euvel dat optreedt bij het gebruik van ballet- of bisonvinyl is het glad worden van de opvangbak. Er zijn echter verschillende manieren om er voor te zorgen dat de acteurs hun rol staande kunnen volbrengen. Een manier is om antislipstroken, zoals gebruikt in badkamers en –kuipen, aan te brengen op het gladde oppervlak.
Men kan het vinyl ook met dubbelzijdig plakband volplakken en daar zilverzand overheen strooien. Let er dan op dat de gehele kleeflaag bedekt is, anders plakt het vinyl aan elkaar tijdens het transport. Iets dergelijks kan men met de lijm doen waarmee bisonvinyl aan elkaar geplakt wordt: uitsmeren over de oppervlakte en volstrooien met zilverzand.
We hopen met dit verhaal een aantal mensen wat adviezen te hebben kunnen geven over dit soort natuurbeheersings-/verstoringseffecten.
Nadere inlichtingen zijn we zeker bereid te verstrekken.
Bedankt, binnen enkele minuten ontvangt je een e-mail van ons met daarin een persoonlijke link. Klik op de link om een nieuw wachtwoord op te geven.
