Kunst & Meer Waarde wil dat meer bedrijven kunst gaan sponsoren. Niet de grote ondernemingen, want die doen het al, maar juist het midden- en kleinbedrijf, een sector die als het om sponsoren gaat vaak over het hoofd wordt gezien.
Het lokkertje is een premie op de sponsorgelden, die bij een eerste keer zelfs kunnen worden verdubbeld.
Jubileum
Stel, u heeft een middelgroot advocatenkantoor in een kleine provinciestad en u realiseert zich op een rustige namiddag dat uw bedrijf volgend jaar al vijftien jaar bestaat. Dat moet gevierd worden, maar hoe? Het moet iets zijn waaruit blijkt hoe uniek uw kantoor is, maar het budget staat eigenlijk alleen een gewone huis-, tuin- en keukenreceptie toe. Of stel, u leidt een klein museum in diezelfde provincieplaats. En u wilt volgend seizoen dolgraag een tentoonstelling organiseren, maar u krijgt de financiering maar niet rond. Hier kan het verhaal ophouden. Maar het kan ook gebeuren dat een week later de directeur van het museum opeens op de stoep staat bij het advocatenkantoor. Of dat kantoor misschien een tentoonstelling in zijn museum wil sponsoren, volgend jaar. Er staat natuurlijk wat tegenover. Misschien wil men een dagje gebruik maken van een van de prachtig geornamenteerde zalen, voor een bedrijfsfeestje? En, heren advocaten, als dit uw eerste sponsoring wordt, krijgen we er nog geld op toe.
Dit is een van de voorbeelden waarmee directeur Wim Warmer aangeeft wat Kunst & Meer Waarde zoal kan doen. Warmer, voorheen onder meer zakelijk leider van diverse theatergezelschappen, adjunct-directeur van de Amsterdamse Theaterschool en directeur van het commerciële ID-Theater, ziet het al helemaal zitten. Hij heeft vanuit zijn achtergrond een ruime ervaring met kunstsponsoring, want daar draait het om. Kunst & Meer Waarde wil dat meer bedrijven kunst gaan sponsoren. Niet de grote ondernemingen, want die doen het al, maar juist het midden- en kleinbedrijf, een sector die als het om sponsoren gaat vaak over het hoofd wordt gezien. Het lokkertje is een premie op de sponsorgelden, die bij een eerste keer zelfs kunnen worden verdubbeld.
Het programma is operationeel vanaf 1 maart van dit jaar. Het bureau (een directeur, een secretaresse en een stagiaire, het moet vooral 'klein en flexibel' zijn) zetelt vlak achter het Amsterdamse Leidseplein, en maakt een bedrijvige indruk. Warmer vertelt enthousiast over de voortgang van het project. "Begin mei gingen de eerste persberichten de deur uit, afgelopen vrijdag de brochures, en nu hebben we al dertig reacties binnen." Hij geniet zichtbaar van het plannetje dat hij en het bestuur - pardon, het bestuur en hij - de komende twee jaar mogen gaan uitvoeren. "We hebben al één aanvraag binnen, van een theatergroep, en die maakt alle kans te worden toegekend."
Premie
Kunst & Meer Waarde is een programma van Stichting Meerwaarde. De stichting wordt gefinancierd door de landelijke overheid, de gemeente Amsterdam en het Prins Bernhard Fonds. Die leverden het beginkapitaal waarmee de kunstinstellingen de markt op moeten. Het principe is simpel. De kunstinstelling stapt op een bedrijf af, met de vraag of dat een activiteit wil sponsoren. Is het antwoord ja, en heeft het bedrijf nog nooit eerder gesponsord, dan legt de stichting er een premie bovenop. De eerste keer 100 procent, bij een volgende sponsoring 50 procent, de derde keer 25 procent. Het systeem is gekopieerd uit Engeland, waar het onder de naam Double Your Money (inmiddels Pairing Scheme) al zo'n twaalf jaar succesvol draait. Een paar andere Europese landen (Denemarken, Finland en Italië) zijn ook al bezig met een dergelijk programma, georiënteerd op het Engelse systeem.
Warmer: "Het is een fantastisch programma, omdat het aan drie kanten werkt. Het stimuleert kunstinstellingen om meer sponsors te zoeken, vaker de markt op te gaan en meer geld aan te trekken. Ondernemingen hebben voordeel omdat ze, als ze tien- of twintigduizend gulden sponsoren aan een kunstactiviteit, een tegenprestatie krijgen voor het dubbele bedrag. En de financiers, die een miljoen in dat fonds stoppen, genereren met dat bedrag minimaal twee miljoen voor kunstactiviteiten. In Engeland is inderdaad gebleken dat het zo werkt. Daar hebben ze jaarlijks een subsidie van vijf miljoen pond, dat wordt twaalf miljoen, dus elk jaar komt daar zeven miljoen pond bij."
Waterscheiding
"Je kunt de Nederlandse situatie niet helemaal met de Engelse vergelijken. In Engeland was sponsoring van kunst al gebruikelijk, omdat de overheid zich daar veel minder intensief met kunst en cultuur bezighoudt. Dus daar hadden ze een soort traditie op dat gebied, die Nederland niet kent. Maar het verandert hier wel. Twintig jaar geleden was je er als acteur nog vies van om op de tv te komen, laat staan dat je iets deed in een reclamespotje, maar nu ligt dat allemaal veel dichter bij elkaar. In het zakenleven zie je dat bedrijven zich willen onderscheiden van hun concurrenten door hun relaties beter aan zich te binden, en daar lenen kunstactiviteiten zich bij uitstek voor. Dus eigenlijk is het logisch dat die enorme waterscheiding tussen kunst en bedrijf, kunst en commercieel denken, de laatste tien jaar aan het verdwijnen is. Zolang dat niet ten koste gaat van het artistieke product, vind ik dat geen enkel probleem."
Natuurlijk werkt het beleid van de 'terugtredende overheid' ook een handje mee. Kunst & Meer Waarde begint dus precies op het juiste moment, vindt Warmer. Als dat zo is, dan zullen er ook wel kapers op de kust zijn? Jawel, die zijn er. Zoals de even prille stichting Kunst & Zaken, wier brochure op dezelfde dag van de persen liep als de hunne. Voor Warmer is Kunst & Zaken geen concurrent, omdat de opzet heel anders is. Dit programma wil de know-how van managers uit het bedrijfsleven inzetten in de kunstensector, die in ruil daarvoor (zo verwacht men) de managers leert hun creatieve lagen aan te boren. Een immateriële overeenkomst dus, met gesloten beurzen. Verder zijn er nogal wat communicatie-adviesbureaus, die zich op deze markt hebben gestort. Warmer: "Zulke bureaus werken vooral in het topsegment, bij grote ondernemingen en prestigieuze kunstmanifestaties, waar het meest te verdienen valt. Wij richten ons op de kleinere instellingen, die zijn voor hen commercieel niet interessant."
Tegenprestatie
Wat moet ik mij nu voorstellen bij zo'n tegenprestatie?
Warmer: "Dat kan van alles zijn. Het meest voor de hand liggend is natuurlijk vermelding van een logo van het bedrijf op het publiciteitsmateriaal, of gratis toegangskaartjes. Of een besloten voorstelling voor werknemers en relaties. Maar het kan ook anders, bijvoorbeeld een aantal tentoon-stellingscatalogi als relatiegeschenk. Of neem dat advocatenbureau waarover ik het eerder had: dat kan ook een theatervoorstelling sponsoren, en dan kaartjes voor de première krijgen en na afloop een gesprek met de hoofdrolspelers. Daar wordt dan een foto van gemaakt en die komt later mooi uitvergroot in de directiekamer te hangen."
Het midden- en kleinbedrijf sponsort nog niet?
"Nee. Ze zeggen wel dat alle bedrijven die kunst willen sponsoren, dat al doen. Voor de grote bedrijven, en dan heb ik het over ondernemingen met meer dan 500 of 1000 werknemers, gaat dat inderdaad op. Maar van de kleinere bedrijven, met tussen de 50 en 250 werknemers, sponsort nog geen drie procent. Dat gaat ook op voor de kunstensector. Je ziet zelden een post sponsorwerving op de begrotingen van de kleinere kunstinstellingen."
Over hoeveel mogelijke kandidaten hebben we het?
"Er zijn in Nederland zo'n vijf- tot zevenduizend kunstinstellingen. Die benaderen we via koepelorganisaties en persoonlijke mailings. Dat kan, zo'n aantal is nog redelijk te behappen. De kunstenwereld reageert daar heel snel op, daar krijgen we nu al reacties van binnen. Bij het bedrijfsleven ligt dat ingewikkelder. Er zijn in Nederland zo'n 400.000 midden- en kleinbedrijven, dus die kunnen we onmogelijk allemáál benaderen. Dat doen we dus via de branchebladen en koepelorganisaties, maar dat gaat allemaal wat langer duren. We hebben ons voorlopig beperkt tot de dienstenkant: accountants, advocatuur, medische beroepen. Die zullen zich, denken wij, eerder aangesproken voelen door zo'n sponsorprogramma dan de garagehouder om de hoek. Alhoewel ik dat absoluut niet uitsluit, integendeel, ik zou het hartstikke leuk vinden."
Fundraisers
En dan is er nog die ingewikkelde groep van bemiddelaars, adviseurs, fund-raisers en communicatiebureaus. Ook daar ziet Kunst & Meer Waarde een mogelijke markt. Want wat doet bijvoorbeeld een festival, dat het al druk genoeg heeft met organiseren? Dat kan zelf op zoek gaan naar sponsoring, maar dat kan ook zeggen: ik huur een communicatiebureau in om voor mij te zoeken.
Ten slotte komen de aanvragen bij Kunst & Meer Waarde terecht. Dat adviseert zo nodig (Warmer: Ik heb een paar handige vuistregels) en toetst ze op een aantal criteria. Zo moet de kunstactiviteit professioneel zijn en toegankelijk voor publiek, en mag de sponsoring geen gift of donatie zijn. Verder moet de tegenprestatie in verhouding staan tot het sponsorbedrag, en de sponsoring weer tot de kosten van de kunstactiviteit. En dan is er nog iets wat ze van Engeland hebben geleerd: nooit een tegenprestatie die alleen maar uit hapjes en drankjes bestaat.
Voorlopig is er twee jaar uitgetrokken voor het programma. Aan het eind daarvan zal gekeken worden of de start veelbelovend genoeg was om door te gaan. Hoeveel nieuw geld is er losgemaakt uit de markt? Welke culturele activiteiten zijn erop afgekomen? Wat voor soort bedrijven tekenen er op in? En vooral: groeit er iets moois tussen de partijen, die via Kunst & Meer Waarde bij elkaar zijn gebracht? Warmer: "Ik weet uit eigen ervaring dat als een onderneming en kunstinstelling elkaar gevonden hebben en zo'n drie jaar met elkaar gewerkt hebben, ze aan elkaar gewend zijn. Dan is de kans groot dat de samenwerking doorgaat." Hij heeft er alle vertrouwen dat dit programma werkt. "Het is een win/win optie voor alle deelnemers."
Kunst & Meer Waarde is een stimuleringsprogramma voor podiumkunsten, beeldende kunsten, vormgeving en museale activiteiten en het bedrijfsleven. Informatie en aanvraagformulieren: Stichting Meerwaarde, Korte Leidsedwarsstraat 12, 1017 RC Amsterdam, tel. 020-4216800, fax 020-4215033 (maandag gesloten) email kunstmw@globalxs.nl.
Stichting Kunst & Zaken, expertprogramma voor kunsten en bedrijf, tel. 010-4366666, fax 010-4361169, e-mail barendse@kunst.enzaken.nl.
Bedankt, binnen enkele minuten ontvangt je een e-mail van ons met daarin een persoonlijke link. Klik op de link om een nieuw wachtwoord op te geven.
