Voor de achtste en voorlopig laatste keer organiseerde Peter Floor (37) afgelopen zomer de Uitmarkt in Amsterdam. Met de nadruk op in Amsterdam. Want de Amsterdamse Uitmarkt, zo mag het van Floor niet heten.
Weliswaar komt zestig procent van de 500.000 bezoekers uit de hoofdstad zelf, een eenvoudige rekensom leert dat dan nog altijd veertig procent van buiten Amsterdam komt. De Nederlandse Spoorwegen zetten zelfs twintig tot vijfentwintig extra treinen voor in. ‘En die komen niet alleen uit Noord- en Zuid-Holland’, aldus Floor, ‘maar zeker ook uit Groningen en Limburg’. Het succes van een bijna uit zijn voegen gegroeid fenomeen: de Uitmarkt in Amsterdam.
Peter Floor houdt ermee op. Hij vindt het mooi geweest. Na acht jaar organisatie van de jaarlijkse Uitmarkt, de traditionele opening van het nieuwe culturele seizoen, gaat Floor zich wijden aan de grotere theaterproductie. Dit najaar is hij uitvoerend producent achter de musical Cats, die een tweede succesvol seizoen in lijkt te gaan. ‘Tijd om de Uitmarkt dan ook nog eens te organiseren, is er dan echt niet meer,’ zegt Floor.
Met zijn vieren werken ze op het gelijknamige organisatiebureau van het brein achter de hedendaagse Uitmarkt, altijd bijgestaan door een paar honderd vrijwilligers. Die komen echter doorgaans pas in actie tijdens de eigenlijke uitvoering van het evenement, in een meestal stralend en zonnig augustusweekend. Want als er één ding is waar Floor dank aan is verschuldigd, dan zijn het de weergoden wel. Tot nu toe bleef haast elke Uitmarkt een droge aangelegenheid. Het sterkste voorbeeld dateert wel uit 1982. Met een dergelijke zomer als die van de afgelopen twee jaar en zeker anderhalve week mistroostig herfstweer, stopte het met regenen toen het startsein voor de vijfde Uitmarkt werd gegeven. Het weekend was nog niet voorbij, of de zon verschool zich achter de wolken en liet zich zeker een paar dagen niet meer zien.
In de afgelopen elf jaar groeide de Uitmarkt van een twee dagen lang, vijftien uur durend non-stopprogramma met vijfentwintig optredens en enkele tienduizenden bezoekers tot een evenement van een heel weekend met honderdzestig optredens en bijna een half miljoen belangstellenden. Dit jaar zijn er voor het eerst minder groepen uitgenodigd dan de jaren ervoor. ‘De Uitmarkt groeide uit zijn voegen’, vertelt Floor. ‘Er kwamen steeds meer optredens, steeds meer publiek, steeds meer podia. Het massale karakter deed ons de essentie van de Uitmarkt uit het oog verliezen, namelijk laten zien wat cabaretiers, toneelgezelschappen en ensembles het komende seizoen te bieden hebben. Het dreigde teveel van hetzelfde te worden. In 1987 moesten we zelfs anderhalf podium sluiten, omdat we achteraf vonden dat we de ruimte die we daar hadden kwalitatief niet voldoende konden invullen.’
Om die ontwikkeling een halt toe te roepen waren er dit jaar slechts tien podia en duurden de optredens, overigens ook na aandrang van deelnemers en publiek, een half uur in plaats van twintig minuten. Dat wil niet zeggen dat het Onbekend Talent de komende jaren geen kans meer zou krijgen. ‘Integendeel,’ stelt Floor. ‘We bekijken zelf veel voorstellingen, gaan zelf naar veel optredens toe. En willen groepen zichzelf aanbieden dan vragen we hun een videotape of cassetteband aan ons te sturen. We gaan nu echter wel selectiever te werk, nodigen niet iedereen klakkeloos meer uit om een voorstelling te komen geven.’
Geluidsoverlast
De Uitmarkt vond dit jaar plaats rond de theaters en musea op het Museumplein. Al in het najaar is bekend waar de volgende editie is. Niet in de laatste plaats omdat de meeste theaters hun programma al voor een jaar en vaak voor twee jaar hebben volgeboekt. Zoals het Concertgebouw, dat nu al weet wat het in augustus 1989 op de planken heeft staan. Of de musea rond het Museumplein, die nu echt wel de meeste tentoonstellingen hebben geregeld. Het is dan ook niet meer dan logisch dat de organisatie zo’n plek ruim van tevoren bezoekt. Zodra beslist is dat de Uitmarkt op de gekozen locatie ook daadwerkelijk doorgaat, beginnen de besprekingen met de gemeente. Allereerst moeten burgemeester en wethouders een vergunning afgeven. Tenslotte is er in zo’n weekend vaak tot laat in de avond sprake van geluidsoverlast. Maar ook brandweer, politie, GG & GD, stadsreiniging en groenvoorziening moeten weten waar ze aan toe zijn. Daarom vergadert de organisatie voor het begin van de Uitmarkt twee keer met vertegenwoordigers van al die diensten om het een en ander tot in details te kunnen regelen. Wanneer maakt de stadsreiniging het terrein schoon, tenslotte grijpt ook de horeca de gelegenheid zich te presenteren. Waar en hoeveel verkeersborden gaat de politie neerzetten, het terrein is immers een heel weekend afgesloten voor alle verkeer. En wat de laatste jaren steeds vaker voorkomt, is dat al die dienstverlening ook nog eens geld dreigt te gaan kosten. Dat brengt de organisatie van de Uitmarkt in steeds grotere financiële problemen. Zo stuurde de gemeente vorig jaar voor zo’n twintig- à dertigduizend gulden aan rekeningen. Pikant detail is dat Amsterdam aan de andere kant de Uitmarkt 160 duizend gulden subsidie toespeelt. Al met al blijft het evenement een van de goedkoopste in Nederland. Voor zo’n vier ton kunnen publiek en artiesten zich ruim twee dagen vermaken. De 240 duizend die nog tekort schiet, krijgt de organisatie van commerciële sponsors, waaronder Heineken en De Volkskrant. ‘Zouden we elke vrijwilliger een tientje netto per uur betalen, de deelnemers hun reiskosten vergoeden en de gemeente haar commerciële tarieven laten doorberekenen, dan zijn we zeker meer dan een miljoen kwijt,’ zegt Floor.
Vermoorden
En dan spreekt de organisator niet eens over de kosten van de opbouw van podia. Gebeurde dat vroeger met twintig vrijwilligers, nu heeft hij de hulp ingeroepen van een steigerconstructiebedrijf. ‘Dat is niet alleen goedkoper, uiteindelijk werkt het ook sneller,’ aldus Floor. ‘Twee à drie mensen beginnen donderdagochtend om vijf uur en bouwen aan een stuk door die podia op, om ze zondagavond in no time weer af te breken. Licht en geluid is dan weer een hoofdstuk apart. Dat laten we al sinds jaar en dag door een commercieel bedrijf verzorgen. Net als microfoons, slagwerk en versterkers. Want wil een groep acht microfoons, dan moeten die er zijn. Een enkeling heeft er zelfs tweeëndertig nodig. Dat moet wel goed en op tijd geregeld zijn.’
Floor heeft daarvoor een gedetailleerd draaiboek, net als voor het weekend zelf. Daarin staat hoe laat welke artiest op welk podium of binnenlocatie optreedt. Tot nu toe heeft Floor het er qua begin- en eindtijd goed van af weten te brengen. ‘Dat moet ook wel,’ vervolgt hij. ‘Het programma steekt als een kaartenhuis in elkaar. De podia in de openlucht zijn om en om geprogrammeerd. Zodra een voorstelling op het ene podium is afgelopen, begint een volgende ergens anders. Houdt iemand zich niet aan de tijd, dan loopt het hele programma uit. Ik wil en kan dat niet toelaten.’
Onlangs nog was hij bij een programma dat anderhalf uur te laat begon. ‘Ik vind dat strontvervelend. Of je moet melden dat je problemen hebt en een half uur uitloopt, of je begint gewoon op tijd. Maar anderhalf uur op je laten wachten zonder iets te laten weten, vind ik een schande. Niet alleen voor het publiek, ook voor de optredende artiesten is dat vervelend. Je moet toch tijd hebben om je spullen op te bouwen, je geluid in te regelen, een soundcheck te doen. Wij zijn daar heel streng in.’ Toch gebeurt het wel eens dat een act wil uitlopen. Zeker beginnende artiesten willen bij gebleken succes de euforie nog wel eens omzetten in een extra toegift of iets dergelijks. ‘Als ze zich er na een waarschuwing onzerzijds niets van aantrekken, halen we gewoon de stekker er uit,’ zegt Floor. Dat is wel eens een keer gebeurd. ‘Het publiek kan ons dan af en toe wel voormoorden. Dat staat naar een ontzettend aardig optreden te kijken en hup, zeggen wij dat het afgelopen is. Maar iedereen weet waar ‘ie aan toe is, het staat nota bene in het contract.’
De enkele ruzie die daardoor ontstaat lost meestal iemand op die de gang van zaken op het podium coördineert. Lukt dat niet, dan heeft de organisatie nog de beschikking over een aantal trouble shooters. Dat zijn mensen die veel ervaring hebben in het oplossen van relletjes. Zij zorgen er ook voor dat de Uitmarkt geen Vrijmarkt wordt. ‘Sommige bezoekers denken dat nogal eens. Die komen dan met allerlei soorten handel het terrein oplopen en willen dat verkopen. Toch moeten we dat soort mensen met een vriendelijk gebaar van het terrein afduwen. Er staan immers al zo’n honderdvijftig stands, waar iedereen die aan cultuur doet, zich kan presenteren. Daar kan echt niets meer bij, het zou dan veel te druk en onoverzichtelijk zijn.'
Bedankt, binnen enkele minuten ontvangt je een e-mail van ons met daarin een persoonlijke link. Klik op de link om een nieuw wachtwoord op te geven.
