De firma Stakebrand heeft een trek ontwikkeld die geschikt is om naar keuze van de gebruiker ingezet te worden als elektrische of handtrek. Joop Veerkamp probeerde bij Stakebrand wat meer aan de weet te komen.
Mechanische en handtrekken
Veel theaters zijn uitgerust met trekken waarvan een deel handmatig en andere mechanisch (meestal elektrisch, soms hydraulisch) worden bewogen. Beide systemen hebben hun voor- en nadelen.
Met een handtrek kan met veel gevoel en precisie worden gewerkt, maar kent als bezwaren een beperkte belastbaarheid en de noodzaak contragewicht te laden. Het gebruik van meerdere trekken voor een zware last is weliswaar een oplossing, maar een gelijkmatige beweging die uit scenisch oogpunt en vanwege de veiligheid vereist zal zijn vormt een probleem. Nog afgezien van de noodzaak meerdere mensen tegelijk aan de trekken te hebben.
De mechanische trek kent, afhankelijk van de uitvoering, de meeste of alle genoemde bezwaren niet. Maar ze zijn kostbaarder, worden vanuit één punt bediend, waardoor het zicht op het werk niet altijd ideaal is, en het ‘Fingerspitzengefühl’ is minder. Daarom worden beide soorten trekken vaak naast elkaar gebruikt. Maar dan ook letterlijk, omdat waar het een zit, het ander niet kan zitten. Daardoor kan op de plaats waar je een elektrische trek nodig hebt juist alleen een handtrek beschikbaar zijn of omgekeerd. Nu kan een handtrek nog wel elektrisch worden opgepept – al heeft dat zijn bezwaren -, een E-trek omtoveren tot een handtrek is er niet bij. Wás er niet bij, want de firma Stakebrand uit Heeze (N. Br.) heeft hier iets op gevonden.
Combinatietrek
Het is het ei van Columbus: een trek die naar verkiezing elektrisch of handmatig kan worden bewogen. Het principe is eenvoudig. Via een stel tussenschijven wordt de trekkracht in het ene geval door de elektromotor en in het andere door het contragewicht aangevuld met handkracht geleverd (zie tekening hierboven).
Het probleem zit in de handhaving van de veiligheid. Het mag immers niet voorkomen dat achteloos wordt overgegaan van elektrische op handaandrijving, terwijl last en contragewicht niet met elkaar in evenwicht zijn. Vooral daarin zit het geheim van de smid Stakebrand. Details wil Stakebrand niet kwijt, omdat men eerst zelf van deze vinding wil profiteren. Het komt er kortom op neer dat de trek ‘ziet’ of er kluiten geladen zijn of niet, voordat op handbediening kan worden overgegaan.
Vindingrijkheid
Naast de combinatie van voordelen van hand- en mechanische trekken die nu voor iedere trek kunnen gelden, levert dit nieuwtje nog een extra gemak op. Het wordt nu mogelijk de last eerst met mechanische kracht omhoog te brengen, vervolgens in de laagste stand de kluiten te laden om tenslotte over te gaan op handbediening. In hoeverre de beveiliging ‘foolproof’ is, valt aan de hand van de beschikbare gegevens niet vast te stellen. Zeker is dat Stakebrand ook op dit gebied van de toneeltechniek over de nodige vindingrijkheid beschikt.
Een voorbeeld daarvan is een nieuw type kluit. Door de vorm van de toegepaste sleuf (zie tekening) is deze zelfborgend. Ongelukken door niet of slecht geborgde kluiten kunnen daarmee worden voorkomen. De kluiten zijn ook op decorschoren te gebruiken.
Voorlopig bestaat het idee van de gecombineerde trek alleen op papier. Als alles goed gaat krijgt Heerlen de primeur. Dan kan blijken of de verwachtingen bewaarheid worden. Over de prijs valt niet veel te zeggen, omdat die van allerlei factoren afhankelijk is. Wel kan worden gesteld dat de combinatietrek ongeveer twee keer zoveel kost als een handtrek in vergelijkbare omstandigheden.
Bedankt, binnen enkele minuten ontvangt je een e-mail van ons met daarin een persoonlijke link. Klik op de link om een nieuw wachtwoord op te geven.
