VIIIe OISTAT-congres, Warschau, Polen, Chris Lievaart, Zichtlijn 8, december 1989

VIIIe OISTAT-congres, Warschau, Polen: “Het behoud van de ambachtelijke beroepen in het theater”

Van 27 september tot 1 oktober 1989 vond in Warschau het 8e internationale OISTAT-congres plaats. Chris Lievaart doet verslag.

Jerzy Bojar, de technisch directeur van het Wielki Theater en tevens organisator van het congres, deelde het probleempunt al mee tijdens de rit van het vliegveld naar het hotel: pas tien dagen daarvoor had de net nieuw benoemde Minister van Cultuur ingestemd meet de financiën voor het congres. Tot dat moment was de organisatie opgezet zonder te weten of het congres ook daadwerkelijk door zou kunnen gaan. Dankzij de ongelooflijke inspanningen van de Poolse organisatoren, moet het congres niettemin geslaagd worden genoemd.

Thema
Het centrale thema was Het behoud van de ambachtelijke beroepen in het theater. Door middel van een kostuumtentoonstelling, demonstraties van schoenmaken, decor schilderen, het maken van rekwisieten en pruiken, lezingen over deze beroepen en een videoband over het ‘technisch’ tot stand brengen van een operaproductie, werd het probleem inzichtelijk gemaakt.

Vakmanschap
Alleen met ‘vakbekwame ambachtslieden’ kan het theater zich kwalitatief ontwikkelen. Maar hoe beschermen we deze beroepen tegen ‘het massaproduct’ en de ‘toenemende bezuinigingen’? Hoe houden we de vakbekwaamheid in stand? En nog verder: hoe dragen we de kennis en handvaardigheid over aan toekomstige generaties?

Het voorbeeld dat Helmut Grosser, de president van de OISTAT, in zijn inleiding aanhaalde is vermeldenswaard. In Japan heeft de overheid aan acht oudere handwerkslieden een inkomen gegeven, zodat zij niet meer afhankelijk zijn van het werk dat hen wordt aangeboden. De voorwaarde is dat deze meesters hun vakmanschap leren aan jongeren die daarin geïnteresseerd zijn. Zo probeert men het ‘oude’ vakmanschap te garanderen voor de toekomst.

Het is de bedoeling dat de nationale OISTAT-centra zich in de komende vier jaar met dit onderwerp bezighouden en op dit punt iets in eigen land tot stand brengen.

Gezegd moet worden dat dit thema ook in Nederland van belang is. Veel van wat ontwerpers zouden willen is – nog afgezien van de financiële mogelijkheden – niet mogelijk omdat het vakmanschap ontbreekt. Ergo, het vakmanschap in Nederland moet worden verhoogd en er moet een systeem komen waarin jongeren van de spaarzaam aanwezige vakbekwamen kunnen leren.

Musical
De slotmanifestatie vond plaats in het Wielki Theater met de vertoning van De poorten van het paradijs, een theatertechnisch interessante productie in het repertoire. Het publiek was gezeten op een rolwagen met ingebouwde draaischijf op het achtertoneel. Het brandscherm tussen achtertoneel en hoofdtoneel was dicht. Achter het publiek was het orkest geplaatst.

Na de muzikale inleiding verhief het brandscherm zich en werd het publiek tussen de spelers op het hoofdtoneel gereden en naar het linkerzijtoneel gedraaid. De grote groepen jonge dansers en de zangers, verpakt in reusachtige in de kap hangende engelen, spelen de ‘kinderkruistocht’.

Terwijl de groepen zich over het immense toneel voortbewegen, draait de schijf mee naar het linkerzijtoneel en zaal. Ook de heftonelen komen in actie. Omdat de afstand tussen spelers en publiek zeer klein is, is het contact met het spel heel direct.

De productie gaf een perfect beeld van de mogelijkheden van de toneelmachinerie en de belichtingsinstallatie van het Wielki Theater, dat qua maatvoering het grootste toneel in de wereld heeft.

De OISTAT is de Internationale Organisatie voor Scenografen, Theaterarchitecten en Theatertechnici. De organisatie, waarvan het secretariaat is gevestigd in Praag, telt 28 landen als lid. De Vereniging voor Podiumtechnologie vertegenwoordigt het Nederlandse lidmaatschap. Daartoe heeft het bestuur van de Vereniging een speciale commissie in het leven geroepen. De gekozen voorzitter van de Vereniging is tevens voorzitter van de Nederlandse OISTAT-commissie. De samenstelling van de huidige Nederlandse OISTAT-commissie kunt u vinden in de Wie is Wie, pagina 53.

De OISTAT bestaat uit een bestuur, een programmacommissie en een aantal commissies op specifieke terreinen: theatertechniek, scenografie, opleiding, publicaties, en op het terrein van de geschiedenis. Werkzaamheden van de OISTAT zijn: het organiseren van theaterarchitectuurprijsvragen, het uitgeven van een internationaal handwoordenboek (Theatre Words), het tot stand brengen van normen in het theater, uitwisseling van studenten, etc.

De OISTAT is in 1969 opgericht en Nederland is sinds die tijd lid.

Tijdens het VIIIe OISTAT-congres is door 18 lidlanden een nieuw bestuur gekozen. Het bestuur telt statutair 13 leden. De uitslag is als volgt:
West-Duitsland … 18
Sovjetunie … 17
Engeland … 18
Oostenrijk … 16
Polen … 18
België … 14
Tsjechoslowakije … 18
Nederland … 13
USA … 18
Hongarije … 12
DDR … 17
Frankrijk … 11
Japan … 17

Door deze uitslag is Nederland opnieuw lid geworden van het bestuur. Chris Lievaart zal Nederland daarin vertegenwoordigen.

Terug